Tekrardan Merhaba Arkadaşlar
Geçen dersimizde ( yarım yıl önceki ) size basit olarak uçağın uçma mantığından bahsetmiştim. Bu dersimizde uçaklarda en çok kullanılan sistemlerinden biri olan autopilottan bahsedicem.
Günümüzde uçaklar çok ileri bir teknoloji ile uçmaktadır. Mekanik sistemden yanı sıra bilgisayar sistemi ile desteklenmesi uçaklar için muazzam bir gelişim oldu. İnsanların yapması belki dakikalarını alacak hesapları anında yaparak bunları saniyesinde uygalayabilecek bir sistemlerden biridir autopilot. Daha doğrusu autopilot'un arkasındaki bilgisayar sistemi. Bu sistem basit olarak şu şekilde işlemektedir; Öncelikle pilot FMC (Flight Management Controller) adı verilen bir bilgisayardan kalkış havaalanından - iniş yapılacak havaalanına bir uçuş planı hazırlar. Bu bilgisayara uçuşun yapılacağı seyir irtifası, kalkış pisti, hava bilgileri, kalkış sonrası kalkış prosedürü ( SID - Standart Instrument Departure ) gibi bir sürü detaylı bilgiyi giriş yapmaktadır ( FMC Planması başlı başına bir iştir, çok fazla teknik terim içerir ve çok detaylıdır). Ve bilgisayar bu bilgileri harmanlayarak uçağın uçacağı rotada uçurur ve pilot ise bunu analiz eder. Gerekli yerlerde kule ile irtibat halinde iken hız, yön ve yükseklik değişikliği yapar. Pilotların tüm uçuş boyunca Autopilot açtıktan sonra yattığı düşünülür fakat asıl iş kalkış sonrasında başlar. Çünkü uçuş boyunca kuleler veya center'lar ile sürekli bir konuşma içindedir, autopilota sürekli yeni veri girişleri yapar ve uçuş planını, hava durumunu sürekli olarak analiz eder. Örneğin bulunduğu yükseklikte oluşan rüzgar değişiminden dolayı meydana gelecek bir türbülansa kendisi seviye yükselterek veya alçaltarak müdahale eder. İniş kısmında ise havaalanı ILS (Instrumental Landing System) sistemini destekliyor ise uçak girilen veriler doğrultusunda çok düşük görüş alanında bile piste kendiliğinden iniş yapabilmektedir. Fakat bu belli seviyeler doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. Bu iniş sisteminde pilot herhangi bir müdahalede bulunmaz fakat verilerin dikkatli olarak analizini yapar.
Az önce bahsettiğim autopilot sitemi özellikle IFR( Instrument Flight Rules ) uçuşlar için kullanılmaktadır. Diğer uçuşlar yani VFR (Visual Flight Rules ) birebir pilotun hakimiyeti ve görüşü ile yapılmaktadır.
FMC ( Flight Management Controller - Uçuş planının girildiği bilgisayar )
PFD ( Primary Flight Display - Uçağın uçuş açısı, yüksekliği ve hız gibi birçok bilgiyi gösteren ana ekran )
MCP ( Mode Control Panel - Buradan uçuğa yükseklik, hız ve yön gibi bazı değerler girilir )
Evet arkadaşlar size autopilotun nasıl işlediği ile ilgili bazı genel bilgiler vermeye çalıştım fazla derine inmeden. Bu yazı teknik olarak autopilot konusunda yetersizdir çünkü havacılıkta her konu birbiri ile iç içedir ve derine indikçe inersiniz. Sorularınız olursa lütfen çekinmeyin, ayrıca hatalarım olabilir çünkü bende bu konularda amatörüm :) sadece bu konulara karşı sahip olduğum yoğun ilgiden dolayı bilgi sahibiyim. Diğer bi derste görüşmek üzere !